Q. ධර්මයේ අකාලික ගුණයේ අර්ථය සහ ව්‍යංජනය විස්තරවන සූත්‍ර, අටුවා මුලාශ්‍ර ලබා දෙන්න. කුසල් වේවා!
A. “අකාලිකො යනු කාලාන්තරයකින් ප්‍රතිඵල දෙන්නේ නොවෙයි.”
“අකාලිකොති න කාලන්තරෙ ඵලදායකො.”
“අකාලිකො” යනු කල් නොයවා අවබෝධ කරගත් මොහොතෙහිම විපාක දීමෙන් යනුයි.”
“අකාලිකෙනාති කිඤ්චි කාලං අනතික්කමිත්වා පටිවෙධානන්තරංයෙව ඵලදායකෙන.”
[“අත්තනො ඵලදානං සන්ධාය නාස්ස ආගමෙතබ්බො කාලො අත්ථීති අකාලො. යථා හි ලොකියකුසලස්ස උපපජ්ජඅපරාපරියායෙතිආදිනා ඵලදානං පති ආගමෙතබ්බො කාලො අත්ථි, න එවමෙතස්සාති අත්ථො. අකාලොයෙව අකාලිකො, න පඤ්චාහසත්තාහාදිභෙදං කාලං ඛෙපෙත්වා ඵලං දෙති, අත්තනො පන පවත්තිසමනන්තරමෙව ඵලදොති ¶ වුත්තං හොති. අථ වා අත්තනො ඵලප්පදානෙ විප්පකට්ඨො දූරො කාලො පත්තො උපනීතො අස්සාති කාලිකො, කාලන්තරඵලදායී. කො සො? ලොකියො කුසලධම්මො. අයං පන සමනන්තරඵලදායකත්තා න කාලිකොති අකාලිකො. මග්ගමෙව හි සන්ධාය “අකාලිකො”ති ඉදං වුත්තං.”
“අකාලිකො”ති මග්ගචෙතනාවසෙන අකාලිකො. සොහි අත්තනො අනන්තරෙඵලං ජනෙති. තස්මා ආගමෙතබ්බස්ස ආයතිකාලස්ස අභාවා අකාලිකොති වුච්චති. අවසෙසො නානක්ඛණිකපච්චයො කාලිකො.
“අකාලිකෙනාති න කාලන්තරවිපාකදායිනා.”
A. “අකාලිකො”
කල් නොය වා විපාක දෙන්නේ අකාලික ය. මෙයින් මාර්ග ම කියනු ලබන බව දත යුතු.
එහි විස්තරය මෙසේ ය :- තමාගේ ඵල දීමට කාලයක් නැත්තේ අකාල ය. අකාල ම අකාලික ය. ලෞකික කුශල උපපජ්ජ වශයෙන් හෝ අපරාපරිය වශයෙන් හෝ ඵල දෙයි. දිට්ඨධම්ම වශයෙන් ඵල දෙන්නේ ත් පස් දවස්, සත් දවස් ඉක්මැ ම ඵල දෙයි. ලෝකෝත්තර කුශල වනාහි එසේ නො වැ අනතුරුවැ ම ඵල දෙයි. මාර්ග චිත්තය ළඟට ම ඵල චිත්තය උපදින්නේ ය.
තව ද ඵල දීමට දුර කාල ඇත්තේ කාලික ය. එනම් ලෞකික කුසලි. කාලික නො වන්නේ හෙවත් ඵල දීමට දුර කාල නැත්තේ අකාලික ය. මාර්‍ගයට අනතුරු වැ ම විපාක යි.”
“නාස්ස ¶ කාලොති නාස්ස ආගමෙතබ්බො කාලො අත්ථි. යථා හි ලොකියකුසලස්ස “උපපජ්ජෙ, අපරපරියායෙ”තිආදිනා ඵලදානං පති ආගමෙතබ්බො කාලො අත්ථි, න එවමෙතස්සාති අත්ථො. තෙනාහ “න පඤ්චාහා”තිආදි. පකට්ඨොති දූරො. ඵලදානං පති කාලො පකට්ඨො අස්සාති කාලිකො, කාලන්තරඵලදායී. තෙනාහ “අත්තනො ඵලදානෙ”ති. පත්තොති උපනීතො. ඉදන්ති “අකාලිකො”ති පදං.”
A. “දින ගණනක් මාස ගණනක්, වර්ෂ ගණනක් ඉක්මීමෙන් පසු හෝ අනාගත භවවලදී ඵලය බලා පොරොත්තු විය යුතු, එල දෙන අනාගත කාලයක් ඇති ධර්මයෝ කාලික නම් වෙති. කුඹුරක් වපුළහුට එහි ඵල ලැබෙන්නේ මාස ගණනකට පසුවය. පොල් ගසක්, කොස් ගසක් සිට වූ තැනැත්තාට එයින් පල ලැබෙන්නේ වර්ෂ ගණනකට පසුව ය. ශිල්පයක් ශාස්ත්‍රයක් උගත් තැනැත්තාට එයින් ඵල ලැබෙන්නේ කලක් ගතවීමෙනි. යම් සේවාවක් කළහුට ද එයින් ඵල ලැබෙන්නේ කලක් ගතවීමෙනි. එබැවින් ඒවා කාලිකයෝ ය. දින, මාස, වර්ෂ ගත නො වී යමක ඵලය එවේලේම ලැබේ නම් එය අකාලික නම් වේ.
සර්වඥයන් වහන්සේ විසින් ප්‍රකාශිත ධර්මය අකාලික ගුණයෙන් යුක්තය. ලෝකෝත්තර ධර්‍මයන් අතුරෙන් අකාලික ගුණය විශේෂයෙන් ඇත්තේ සෝවාන්, සකෘදාගාමි, අනාගාමී, අර්හත් යන ලෝකෝත්තර මාර්ග සතරෙහි ය. සෝවාන් ඵලය, සකෘදාගාමි ඵලය, අනාගාමි ඵලය, අර්හත් ඵලය යන මේ ලෝකෝත්තර ධර්මයෝ සතර දෙන සතර මාර්‍ගයන්ගේ ඵලයෝ ය. නිර්‍වාණ සංඛ්‍යාත ලෝකෝත්තර ධර්මය යම් කිසි හේතුවකින් හටගන්නා ඵලධර්‍මයන් නො වන නමුත්, ආර්‍ය්‍යමාර්‍ගයෙන් ප්‍රත්‍යක්ෂ කළ යුතු බැවින්, ආර්‍ය්‍ය මාර්‍ගයට පැමිණිමෙන් ලැබිය යුතු බැවින්, ඵලධර්‍මයක් ලෙස සැලකිය යුතුය. ආර්‍ය්‍යඵල සතර ආර්‍ය්‍ය මාර්ග සතරින් උපදවන ඵලයෝ ය. නිර්‍වණය ආර්‍ය්‍යමාර්‍ගයන් නිසා ලබන එලයකි. ඒවායේ නැවත ඵල දානයක් නැති නිසා ඒ ධර්මයෝ අකාලිකය යි නො කිය යුත්තෝ ය. ඵලවලින් ද කල්ගත වී ලැබෙන ඵලය කාලිකය යි ද, එකෙණෙහි ම ලැබෙන ඵලය අකාලිකය යි ද කිය හැකි ය. කල් ගත නො වී එවේලේ ම ලැබෙන ඵලයෝය යන අර්ථයෙන් ආර්‍ය්‍යඵල සතර හා නිවන අකාලික ධර්මයෝ ය යි කිය හැකි ය. මෙසේ අකාලික යන වචනයේ අථිය දෙයාකාරයෙන් ගෙන නවලෝකෝත්තර ධර්මය ම අකාලික ගුණයෙන් යුක්තය යි කිය හැකි ය.
යමෙකුගේ සන්තානයෙහි සෝවාන් මාර්ග චිත්ත සංඛ්‍යාත ලෝකෝත්තර ධර්මය ඇති වුවහොත් එය නිරුද්ධ වනු සමග ම අතර කාලය නො තබා සෝවාන්ඵලචිත්තය පහළ වේ. ඒ පුද්ගලයා ද ලාමක වූ පෘථග්ජන භාවයෙන් මිදි ආර්‍ය්‍යපුද්ගලයෙක් වේ. අනාදිමත් කාලයක පටන් ඔහුගේ සන්තානයෙහි පැවත ආ දෘෂ්ටි - විචිකිත්සා නමැති ක්ලේශ දෙක සහමුලින් දුරුවේ. අපායෝත්පත්තියට හේතුවන තරමේ පව්කම් කිරිමට හේතුවන ඖදාරික ක්ලේශයෝ ද ඔහුගෙන් දුරුවෙති. ඔහු විසින් අතීතයේ කර ඇති අකුශලකර්මයන්ගේ අපායට පැමිණවිය හැකි ශක්තිය ද නැති වේ. සත් භවයකින් මතුයෙහි ලබන්නට තුබු සකල සංසාර දුක්ඛයෙන් ද ඔහු මිදේ. මේ ඵල සියල්ල ම සෝවාන්මාර්ග චිත්තය ඇති වූ කෙණෙහි ම ඇති වේ. එබැවින් ඒ සෝවාන් මාර්ගසංඛ්‍යාත ලෝකෝත්තර ධර්මය ආකාලිකය යි කියනු ලැබේ. මේ නයින් සකෘදාගාමි මාර්ගය, අනාගාමි මාර්ගය, අර්හත් මාර්ගය යන ලෝකෝත්තර ධර්‍ම තුනෙහි අකාලික භාවය ද විස්තර කළ යුතු ය. කුඹුරක් වපුල තැනැත්තාට සමහර විට ඒවායේ ඵල නො ලැබී ද යන්නේ ය. ලෝකෝත්තර ධර්‍මයන්ගේ පලදීම පිළිබඳව අනියතත්වයක් නැත. ලෝකෝත්තර මාර්‍ගයක් ඇති වූව හොත් එහි ඵලය ඇතිවිය නියතය. >>>”
