[මෙය ද කියවන්න - 163. පළවෙනි ම "කර්මය" කුමක් ද?]

A. 1. “මුලින් ම” හටගන්න “මුලක්” තියෙන්න ඕනි - එහෙම “මුලක්” නැතිබව ඉස්සරලා ම තේරෙන්න ඕනි.

2. “අවිද්‍යාව” කියන්නේ චෛතසිකයක් (සිතේ ගතියක්), සිත නැතුව චෛතසික පහළ වෙන්නෙත් නෑ - චෛතසික නැතුව සිත පහළ වෙන්නෙත් නෑ - දෙවනුවට ඒක තේරෙන්න ඕනි.

3. සිත-චෛතසික කියන්නේ මුලක්-අගක් නැති, විශ්වයේ සදාකාලික වූ ද, සත්ත්ව-පුද්ගල-ආත්ම නොවන’මුත් (“*රූප*” හා ද එක්ව) සත්ත්වයන්-පුද්ගලයන් නිර්මාණය කරන බලවේග (පරමාර්ථ) යි - තෙවනුවට ඒක තේරෙන්න ඕනි.

“*රූප*” යනු ද භෞතික රූප නොව, බලවේග (පරමාර්ථ) ම කොටසකි.

A. “මේ ආසව වාරය තෙම පටිච්ච සමුප්පාදයෙහි ප්‍රධාන වූ අවිජ්ජාවක් වන්නීද ඒ අවිජ්ජාවගේද ප්‍රත්‍යය දැක්වීම් වශයෙන් වදාරණ ලද්දේය. මෙසේ වදාල මේ වාරය හේතුකොට සංසාරයාගේ නොදත හැකි අග්‍රය ඇතිබැව්, පැහැදිලි වූවා වෙයි. කෙසේද යත්, ආසව සමුදයෙන්ම අවිජ්ජා සමුදය වෙයි. මෙසේ ආසවයෝ අවිජ්ජාවට ද අවිජ්ජාව ආසවයන්ට ද ප්‍රත්‍යය වේයයි දක්වා අවිද්‍යාවන්ගේ පූර්වකෝටිය නොපැනෙයි. එම පූර්වකෝටිය නොපෙනෙන බව නිසා සංසාරයාගේ නොදතහැකි අග්‍ර ඇති බව සිද්ධවූවා වෙයි.”

“ආසවවාරෙ ¶ අවිජ්ජාසමුදයාති එත්ථ අවිජ්ජා කාමාසවභවාසවානං සහජාතාදිවසෙන පච්චයො හොති. අවිජ්ජාසවස්ස උපනිස්සයවසෙනෙව. අපරාපරුප්පන්නා චෙත්ථ අවිජ්ජා අවිජ්ජාසවොති වෙදිතබ්බා. පුබ්බුප්පන්නා අවිජ්ජායෙවස්ස අපරාපරුප්පන්නස්ස අවිජ්ජාසවස්ස උපනිස්සයපච්චයො හොති. සෙසං වුත්තනයමෙවාති. අයං වාරො යා එසා පටිච්චසමුප්පාදපදෙසු ජෙට්ඨිකා අවිජ්ජා, තස්සාපි පච්චයදස්සනවසෙන වුත්තො. එවං වුත්තෙන වාරෙන සංසාරස්ස අනමතග්ගතා සාධිතා හොති. කථං? ආසවසමුදයෙන හි අවිජ්ජාසමුදයො. අවිජ්ජාසමුදයෙනාපි ආසවසමුදයො. එවං ආසවා අවිජ්ජාය අවිජ්ජාපි ආසවානං පච්චයොති කත්වා පුබ්බකොටි න පඤ්ඤායති අවිජ්ජාය, තස්සා අපඤ්ඤායනතො සංසාරස්ස අනමතග්ගතා සිද්ධා හොතීති.”